NUMARALI
HADİS-İ ŞERİF:
143 - (1140) وحدثنا
ابن نمير.
حدثنا أبي.
حدثنا سعد بن
سعيد .
أخبرتني عمرة
عن عائشة رضي
الله عنها.
قالت:
نهى
رسول الله صلى
الله عليه
وسلم عن
صومين: يوم
الفطر ويوم
الأضحى.
{143}
Bize îbni Numeyr rivayet
etti. (Dediki) Bize Sa'd b. Saîd rivayet etti. (Dediki) Bana Amra, Âişe
(Radiyallahu anha)'dan naklen haber verdi. Âişe :
«Resulullah (Sallallahu Aleyhi
ve Sellem) iki oruçtan (yani: Ramazan bayramı ile Kurban bayramı gönleri oruç
tutmaktan nehiy buyurdular.» demiş.
İzah:
Ebû Saîd hadisini
Buhâri «Fadlu's-Salâti fi mescidi Mekkede ve'l-Medinetî» bahsinde, îbni Ömer
hadisini de Kitabü's-Sıyâm» da tahric etmiştir.
Abdullah İbni
Ömer: «Allah Teâlâ nezrin ifasını emir
buyurmuştur.» sözü ile «Nezirlerini ifa etsinler» âyeti kerîmesine işaret
etmiştir. îbni Ömer (Radiyallahû anh)'a sual soran zâtın ismi malum değildir.
Yalnız bazı rivayetlerde bu zâtın Mîna'da iken İbni Ömer'in yanına geldiği ve
bir rivayette : «Zannederim pazartesi günü. dedi.» ifadesini kullandığı
bildirilmektedir.
Babımız hadisine göre
oruç nezir eden zât, soranın kendisidir. Fakat Zannederim pazartesi günü,
dedi.» ifâdesini kullanan mes'eleyi kendisi için değil, başkası nâmına
sormuştur. Kıssanın iki defa ayrı ayrı geçmiş olması muhtemeldir.
Hz. îbni Ömer'in bu
suâl karşısında tevakkuf ederek kafi bir cevap vermemesi, kanaatine göre iki
delil tearuz ettiği içindir. Sonra zâta ihtiyaten o günü kaza etmesi lâzım
geldiğine işaret için cevap vermemesi de bir ihtimaldir. Zîra bu suretle iki
delille de amel olur. îki delilden murâd : «nezirlerin ifâsına emreden âye't-i
kerîme ile bayram günü oruç tutmayı yasak eden hadîs-i şerifdir.
Bu rivayetler bayram
günleri oruç tutmanın memnu olduğuna delildirler. Bu günlerde orucun niçin
nehyedildiğini az yukarıdaki Hz. Ömer hadîsinde görmüştük. Ömer (Radiyallahu
anh) hadîsini bütün Kütübü sitte sahihleri tahric etmişlerdir. Hadîsin bir
rivayetinde Hz. Ömer:
«Ramazan Bayramına
gelince, o sizin iftar gününüzdür» diyerek nehyin illetine işaret etmiştir.
Yani ramazan bayramı günü oruçla iftar günlerini birbirlerinden ayıran hadd-i
fasıldır. O gün bayram olması nehyin ikinci illetidir. Kurban Bayramı günü
orucun yasak edilmesi, Allah'ın kullarına bir ziyafet günü olduğu içindir. O
gün oruç tutmak Allah'ın ziyafetine iştirak etmemek olur.
Hz. Ömer'in
«Kurbanlarınızdan yediğiniz gündür.» sözü kurban etlerini kesenlerin de
yiyebileceğine işarettir.
Kurban kesen kimsenin
kurbanından yemesi bütün ulemâya göre müstehabdır. Hattâ vâcib olduğunu
söyliyenler bulunmuştur.
Bayram günlerinde oruç
tutmak ulemânın ittifakı ile haramdır. Yalnız İmam A'zam'dan bir rivayete göre
bayram günlerinde oruç tutmayı nezir eden bir kimse o günlerde oruç tutabilir,
denilmişse de, bu rivayet doğru değildir. İmam A'zam'a göre bayram günü oruç
tutmayı nezreden kimse o gün oruç tutmaz, onu kaza eder.